2024(e)ko ekainaren 28(a), ostirala

Azterketa: 2024ko uztailaren deialdiko programa (derrigorrezkoak)

Ezaguna denez, Azterketa: 2024ko uztailaren deialdia izenburuko artikuluan azterkari buruzko informazio guzti-guztia dago, bai programari buruzkoa zein teoriari buruzkoa.

 


Berridatz dezagun uztaileko programa baina soilik derrigorrezko aginduak idatziz (letra larrietan idatzirik ematen diren aginduak).

Ez dugu esan nahi gainerako aginduak soberan daudenik, baizik eta letra larrietan idatziko ditugunak berebiziko garrantzia dutela eta besteak horien menpekoak direla nolabait.


Uztaileko programa osoa 2024-06-28_AparkalekuakFuntzionala.zip fitxategian bilduta dago; hau da, 2024-06-28_Aparkalekuak.pas bezero-programa eta honek behar dituen lau unitateak:
  1.   konst.pas
  2.   motak.pas
  3.   apark.pas
  4.   gaur.pas
Jarraian erakusten den 2024-06-28_Aparkalekuak_DerrigorrezkoAginduak.pas programa ez da guztiz funtzionala, bere azpiprograma batzuek itzultzen dituzten balioak beti berdinak direlako. Izan ere, azterketaren enuntziatuan adierazten da azpiprograma horiek ez direla garatu behar.

2024-06-28_Aparkalekuak_DerrigorrezkoAginduak.pas fitxategian jasota dagoen uztaileko programa berezian, letra larriz nabarmendu dira ezinbestekoak diren aginduak. Programa hau exekutatzean, datu-fitxategiak C:\Datuak karpetan sortuko dira. Ikusi jarraian uztaileko programa bereziaren kodea, non, aurreratu den bezala, azpiprograma bakoitzean letra larrietan jarri diren aginduak garrantzitsutzat jo daitezkeen.

{ Hitz larrietan idatzi diren aginduak funtsezkoenak dira azpiprogrametan,    }
{ larraietan dauden aginduen inguruan dabiltzate gainerako agindu guztiak.    }
{                                                                             }
{ Datu-fitxategiak 'C:\Datuak\' direktorioan kokatuko dira.                   }
{ Programa hau ezin da egoki exekutatu, hiru prozeduren kodea falta delako.   }
{ Programa funtzionala ikusteko, bilatu blogean "Aparkalekuak_2024" programa. }

program AparkalekuakDerrigorrezkoAginduak_2024;
uses
   crt, sysutils;

const
   ZENBAT_APARKALEKU   = 100;    { Parking-ak 100 aparkaleku-plaza ditu }
   GAU_BATEN_KOSTUA    = 15;     { Gau bat igarotzearen kostua }
   MINUTU_BATEN_KOSTUA = 0.011;  { Minutu bakoitzeko kostua }
   GAU_KOPURU_MAXIMOA  = 2;      { Zenbat gau onartzen dira }
   MAX                 = 4080;   { Array laguntzailearen neurria }
   sBIDEA = 'C:\Datuak\';        { Datu-fitxategiak kokatzeko direktorioa }

type
   integer = smallint;           { INTEGER datu-motek 2 byte hartzera behartzen da }
   real = double;                { REAL datu-motek 8 byte erabiltzera behartzen da }
   tsKate200 = string[200];      { Fitxategien izenak gordetzeko aldagaien datu-mota }
   tsKate10  = string[10];       { Data batek UUUU-HH-EE formatuan 10 karaktere behar ditu }
   tsKate8   = string[8];        { Une batek OO:MM:SS formatuan 8 karaktere behar ditu }
   tsKate2   = string[2];        { Data edo une batetik bi digitu hartzeko kateentzako }

   trdData = record
                iUrtea, iHila, iEguna: integer;
             end;

   trdUnea = record
                iOrduak, iMinutuak, iSegundoak: integer;
             end;

   trdAutoarenDatuak = record
                          sMatrikula   : tsKate8;
                          rdSarreraData: trdData;
                          rdSarreraUnea: trdUnea;
                          rdIrteeraData: trdData;
                          rdIrteeraUnea: trdUnea;
                          iGauKopurua  : integer;
                          rZenbatekoa  : real;
                       end;

   tardParking = array[1..MAX] of trdAutoarenDatuak;
    
   tfrdParking = file of trdAutoarenDatuak;
      
      
{ Fitxategi baten existentzia aztertzen du. Ezezkoan, sortu egiten du }
procedure prFitxategiaSortu(sFitxIzen: tsKate200);
var
   f: tfrdParking;
begin
   assign(f, sFitxIzen);
   REWRITE(f);
   close(f);
   writeln('"', sFitxIzen, '" izeneko fitxategia berriki sortu da');
end;


{ Aparkalekuaren fitxategiak dituen datuak array batera eraman.
  Bide batez , irten ez diren autoen gau kopurua inkrementatu. }
procedure prFitxategitikArrayra(    sFitxIzen : tsKate200;
                                var ardParking: tardParking;
                                var iLuzera   : integer);
var
   f: tfrdParking;
begin
   { Hasieran array hori hutsik dago }
   iLuzera := 0;

   { Fitxategia zabaldu }
   assign(f, sFitxIzen);
   reset(f);

   { Fitxategia hasierak bukaeraino zeharkatu }
   while  not eof(f) do
   begin
      iLuzera := iLuzera + 1;
      READ(f, ardParking[iLuzera]);
      ARDPARKING[iLuzera].iGauKopurua := ardParking[iLuzera].iGauKopurua + 1;
   end;

   close(f);
end;


{ 100 aparkaleku izan arren, gehienez 4080 auto egon daitezke erregistraturik 
  arrayan, batzuk sartu eta irten egin direlako. Funtzio honek zenbatuko ditu
  barruan daudela irten ez diren autoak. }
function fniZenbatAutoBarruan(const ardAparkalekua: tardParking;
                                    iLuzera       : integer): integer;
var
   iKont, iZenbat: integer;
begin
   iZenbat := 0;
   for iKont:=1 to iLuzera do
   begin
      if ardAparkalekua[iKont].rZenbatekoa = 0.0 then
         iZenbat := iZenbat +1;
   end;
   fniZenbatAutoBarruan := iZenbat;
end;


{ Menua }
function fncAukeraIrakurri: char;
var
   cAukera: char;
begin
   clrscr;
   writeln;
   writeln;
   writeln('**************************** MENUA ****************************');
   writeln('    1. Auto baten sarrera');
   writeln('    2. Auto baten irteera');
   writeln('    3. Parking-ean dauden autoen informazioa pantailaratu');
   writeln;
   writeln('    0. Amaitu');
   writeln('***************************************************************');
   writeln;
   write('         Zure aukera hautatu: ');
   repeat
      READLN(cAukera);              (* KARAKTERE BAT TEKLADUZ IRAKURRI *)
   until (cAukera >= '0') and (cAukera <= '3');

   FNCAUKERAIRAKURRI := cAukera;    (* FUNTZIOAK IRTEERAREN BAT IZAN DEZALA *)
end;


{ Auto berri baten datuak irakurri eta dagokion erregistroa bete }
procedure SartutakoAutoarenDatuakLortu(var rdAutoa: trdAutoarenDatuak);
begin
   writeln('Sartu berria den autoaren sarrerako datuak eskuratu dira:');
   writeln('matrikula, sarrera-data eta sarrera-unea (gainerakoak 0 dira)');
   with rdAutoa do
   begin
      sMatrikula := '1234-XYZ';        // beti berdina
      rdSarreraData.iUrtea := 2024;    // beti berdina
      rdSarreraData.iHila := 6;        // beti berdina
      rdSarreraData.iEguna := 28;      // beti berdina
      rdSarreraUnea.iOrduak := 9;      // beti berdina
      rdSarreraUnea.iMinutuak := 20;   // beti berdina
      rdSarreraUnea.iSegundoak := 2;   // beti berdina
      rdIrteeraData.iUrtea := 0;
      rdIrteeraData.iHila := 0;
      rdIrteeraData.iEguna := 0;
      rdIrteeraUnea.iOrduak := 0;
      rdIrteeraUnea.iMinutuak := 0;
      rdIrteeraUnea.iSegundoak := 0;
      iGauKopurua := 0;
      rZenbatekoa := 0.0;
      writeln('"', sMatrikula,'"', ' autoaren sarrerako data: ', rdSarreraData.iUrtea, '-',
                                                                 rdSarreraData.iHila, '-',
                                                                 rdSarreraData.iEguna);
      writeln('"', sMatrikula,'"', ' autoaren sarrerako unea: ', rdSarreraUnea.iOrduak, ':',
                                                                 rdSarreraUnea.iMinutuak, ':',
                                                                 rdSarreraUnea.iSegundoak);
   end;
end;


{ Irteerako data baten datuak itzultzen duen prozedura }
procedure DataIrakurri(var rdIrteerarenData: trdData);
begin
   rdIrteerarenData.iUrtea := 2024;   // beti berdina
   rdIrteerarenData.iHila := 6;       // beti berdina
   rdIrteerarenData.iEguna := 28;     // beti berdina
end;


{ Irteerako une baten datuak itzultzen duen prozedura }
procedure UneaIrakurri(var rdIrteerarenUnea: trdUnea);
begin
   rdIrteerarenUnea.iOrduak := 10;     // beti berdina
   rdIrteerarenUnea.iMinutuak := 50;   // beti berdina
   rdIrteerarenUnea.iSegundoak := 7;   // beti berdina
   { Sarrerarekiko 90 minutu eta 5 segundoko egonaldia }
   { beti-beti ateratzen den kostua 90x0.11= 0.99 euro }
end;


{ Auto baten matrikula datua izanik, autoaren posizioa array barruan zehazten du
  baldin eta oraindik irten ez bada (horretarako rZenbatekoa balioa erabiltzen da).
  Matrikula ez badu aurkitzen edo aurkitzen badu autoa irten bada, -1 itzuli.
  Bestela autoaren posizioa array barruan itzuli. }
function fniMatrikulaBilatu(      sZeinMatrikula: tsKate8;
                            const ardParking    : tardParking;
                                  iLuzera       : integer): integer;
var
   boAurkitua: Boolean;
   i: integer;
begin
   boAurkitua := FALSE;
   i := 1;
   while (not boAurkitua) and (i <= iLuzera) do
      { Matrikula bilatu (eta rZenbatekoa 0 delarik) }
      if (ardParking[i].sMatrikula = sZeinMatrikula) and 
         (ardParking[i].rZenbatekoa = 0.0)
      then
         boAurkitua := TRUE
      else
         i := i + 1;

   if boAurkitua then
      FNIMATRIKULABILATU := i     (* FUNTZIOAK IRTEERAREN BAT IZAN DEZALA *)
   else
      FNIMATRIKULABILATU := -1;   (* FUNTZIOAK IRTEERAREN BAT IZAN DEZALA *)
end;


{ Segundoen kopurua kalkuatu }
function fnliSegundoakKalkulatu(const rdUnea: trdUnea): longint;
begin
   FNLISEGUNDOAKKALKULATU := rdUnea.iOrduak*3600 + rdUnea.iMinutuak*60 + rdUnea.iSegundoak;
end;


{ Data erregistro bat kate bihurtzen du UU-HH-EE formatua duena   }
{ Hemen garatu den arren, azterketan goiburua baino ez zen eskatu }
function fnsDataBihurtu(const rdData: trdData): tsKate10;
var
   sKatea   : tsKate10;
   sBiDigitu: tsKate2;
begin
   str(rdData.iUrtea, sKatea);
   if length(sKatea) = 1 then
      sKatea := '000' + sKatea;
   sKatea := sKatea + '-';

   str(rdData.iHila, sBiDigitu);
   if length(sBiDigitu) = 1 then
      sBiDigitu := '0' + sBiDigitu;
   sKatea := sKatea + sBiDigitu + '-';

   str(rdData.iEguna, sBiDigitu);
   if length(sBiDigitu) = 1 then
      sBiDigitu := '0' + sBiDigitu;
   sKatea := sKatea + sBiDigitu;

   FNSDATABIHURTU := sKatea;     (* FUNTZIOAK IRTEERAREN BAT IZAN DEZALA *)
end;


{ Unea erregistro bat kate bihurtzen du OO:MM:SS formatua duena   }
{ Hemen garatu den arren, azterketan goiburua baino ez zen eskatu }
function fnsUneaBihurtu(const rdUnea: trdUnea): tsKate8;
var
   sKatea   : tsKate8;
   sBiDigitu: tsKate2;
begin
   str(rdUnea.iOrduak, sKatea);
   if length(sKatea) = 1 then
      sKatea := '0' + sKatea;
   sKatea := sKatea + ':';

   str(rdUnea.iMinutuak, sBiDigitu);
   if length(sBiDigitu) = 1 then
      sBiDigitu := '0' + sBiDigitu;
   sKatea := sKatea + sBiDigitu + ':';

   str(rdUnea.iSegundoak, sBiDigitu);
   if length(sBiDigitu) = 1 then
      sBiDigitu := '0' + sBiDigitu;
   sKatea := sKatea + sBiDigitu;

   FNSUNEABIHURTU := sKatea;     (* FUNTZIOAK IRTEERAREN BAT IZAN DEZALA *)
end;


{ Honako informazio hau pantailaratu: matrikula,
  sarreraren data eta ordua, eta, gau kopurua    }
procedure prAutoBatenDatuakPantailaratu(const rdAutoa: trdAutoarenDatuak);
var
   sData: tsKate10;
   sUnea: tsKate8;
begin
   with rdAutoa do
   begin
      sData := fnsDataBihurtu(rdSarreraData);
      sUnea := fnsUneaBihurtu(rdSarreraUnea);
      WRITELN(sMatrikula:9, ' ':3, sData, ' ', sUnea, iGauKopurua:9);    (* PANTAILARATU *)
   end;
end;


procedure prGoikoLerroaErakutsi;
var
   i: integer;
begin
   writeln('MATRIKULA', 'SARRERA':22, 'GAUAK':9);
   for i:=1 to 40 do
      WRITE('-');     (* PANTAILARATU *)
   WRITELN;           (* ERRENKADA ALDATZEKO *)
end;


{ Une jakin batean aparkalekuan dauden autoen informazioa pantailaratu }
procedure prBarruanDaudenAutoakErakutsi(const ardAparkalekua: tardParking;
                                              iLuzera       : integer);
var
   i: integer;
begin
   writeln;
   prGoikoLerroaErakutsi;

  FOR i := 1 TO iLuzera DO    (* ARRAY OSOA ARAKATU *)
      if ardAparkalekua[i].rZenbatekoa = 0.0 then   { autoa barruan da }
         prAutoBatenDatuakPantailaratu(ardAparkalekua[i]);
end;


{ Auto baten egonaldiaren kostua kalkulatu }
procedure prZenbatekoaKalkulatu(var rdAutoa: trdAutoarenDatuak);
var
   rEuroak       : real;
   iMinutuKopurua: longint;
begin
   if rdAutoa.iGauKopurua > 0 then
      { Gau bat igaro ezkero, rZenbatekoa = iGauKopurua x 15 }
      rEuroak := rdAutoa.iGauKopurua*GAU_BATEN_KOSTUA
   else
   begin
      iMinutuKopurua := fnliSegundoakKalkulatu(rdAutoa.rdIrteeraUnea) -
                        fnliSegundoakKalkulatu(rdAutoa.rdSarreraUnea);
      iMinutuKopurua := iMinutuKopurua div 60;
      rEuroak        := iMinutuKopurua*MINUTU_BATEN_KOSTUA;
   end;

   RDAUTOA.RZENBATEKOA := rEuroak;    (* EMAITZA IRTEERAKO PARAMETROARI ESLEITU *)
end;


{ Array laguntzailearen datuak fitxategi desberdinetara eraman }
procedure prDatuakFitxategietanGorde(const ardParking          : tardParking;
                                           iLuzera             : integer;
                                           sFitxIzenHistorikoa,
                                           sFitxIzenBezpera,
                                           sFitxIzenGarabia    : tsKate200);
var
   i         : integer;
   fH, fB, fG: tfrdParking;
begin
   { Datu berriak gehitzeko aparkalekuaren fitxategi historikoa zabaldu }
   assign(fH, sFitxIzenHistorikoa);
   RESET(fH);                (* AURREKOA MANTENDUZ INFORMAZIO BERRIA GEHITU *)
   SEEK(fH, fileSize(fH));   (* FITXATEGIAREN BUKAERAN KOKATU ELEMENTUAK GEHITZEKO *)

   { Garabiaren eta bezperako fitxategiak sortu }
   assign(fB, sFitxIzenBezpera);
   REWRITE(fB);              (* AURREKOA GALDUZ INFORMAZIO BERRIA GEHITU *)
   assign(fG, sFitxIzenGarabia);
   REWRITE(fG);              (* AURREKOA GALDUZ INFORMAZIO BERRIA GEHITU *)

  for i:=1 to iLuzera do
   begin
      with ardParking[i] do
         { Autoa irten da }
         if rZenbatekoa <> 0.0 then
            WRITE(fH, ardParking[i])      { FITXATEGI HISTORIKOAN IDATZI }
         else  { Autoa ez da irten }
            if iGauKopurua = GAU_KOPURU_MAXIMOA then
               WRITE(fG, ardParking[i])   { GARABIAREN FITXATEGIAN IDATZI }
            else
               WRITE(fB, ardParking[i]);  { BEZPERAKO FITXATEGIAN IDATZI }
   end;

   { Fitxategiak itxi }
   close(fH);
   close(fB);
   close(fG);
end;


var {-------------------- Programa nagusiko aldagaiak ------------------}
   sFitxIzenHistorikoa, sFitxIzenBezpera, sFitxIzenGarabia: tsKate200;
   cAukera, cItxaron                                      : char;
   ardParking                                             : tardParking;
   iPlazaLibreak, iLuzeraArray, iPosizioa                 : integer;
   rdIrteerarenUnea                                       : trdUnea;
   rdGaurkoData                                           : trdData;
   sGaurkoData                                            : tsKate10;
   sMatrikula                                             : tsKate8;
   rdAutoa                                                : trdAutoarenDatuak;

begin {-------------------------- Programa Nagusia ----------------------}
   writeln;
   writeln('Aparkaleku bat kudeatzeko programa');
   writeln('----------------------------------');
   writeln('Informazioa gordeko duten fitxategien direktorioa: "', sBIDEA, '"');
   writeln('Informazioa gordeko duten fitxategien izenak eman...');
   writeln;

   write('Parking-aren informazio historikoa (adib. HISTORIKOA): ');
   readln(sFitxIzenHistorikoa);
   sFitxIzenHistorikoa := sBIDEA + sFitxIzenHistorikoa + '.DAT';  
   { Aparkalekuaren fitxategia existitzen da, bestela sortu }
   if not fileExists(sFitxIzenHistorikoa) then
   begin
      { Fitxategi historikoa hutsik sortu }
      prFitxategiaSortu(sFitxIzenHistorikoa);
   end;

   write(' Bezperako jardueraren informazioa (adib. BEZPERAKOA): ');
   readln(sFitxIzenBezpera);
   sFitxIzenBezpera := sBIDEA + sFitxIzenBezpera + '.DAT';
   { Bezperako fitxategia existitzen da, bestela sortu }
   if not fileExists(sFitxIzenBezpera) then
   begin
      { Bezperako fitxategia hutsik sortu }
      prFitxategiaSortu(sFitxIzenBezpera);
   end;
   
   write('       Garabiaren fitxategiaren izena (adib. GARABIA): ');
   readln(sFitxIzenGarabia);
   sFitxIzenGarabia := sBIDEA + sFitxIzenGarabia + '.DAT';

   { Array laguntzailea datuz bete }
   prFitxategitikArrayra(sFitxIzenBezpera, ardParking, iLuzeraArray);

   iPlazaLibreak := ZENBAT_APARKALEKU - fniZenbatAutoBarruan(ardParking, iLuzeraArray);
   writeln;
   writeln('Egunaren hasieran ', iPlazaLibreak, ' plaza-libre eskaintzen dira');
   writeln;
   writeln('Edozein tekla sakatu aurrera egiteko...');
   cItxaron := readKey;
   write(cItxaron);

   repeat
      cAukera := fncAukeraIrakurri;
      writeln;

      case cAukera of
         '1': { Sarrera berria }
              if iPlazaLibreak = 0 then   { Tokirik ez dagoenean }
                 writeln('Aparkalekua beterik dago!')
              else
              begin
                 { Tokia dago. Matrikula eta sarrerako ordua lortu }
                 SartutakoAutoarenDatuakLortu(rdAutoa);
                 
                 iLuzeraArray := iLuzeraArray + 1;
                 ardParking[iLuzeraArray] := rdAutoa;

                 { Aparkaleku-plaza bat gutxiago }
                 iPlazaLibreak := iPlazaLibreak - 1;
                 writeln;
                 writeln(iPlazaLibreak, ' aparkaleku-plaza libre geratzen dira oraindik');
              end;

         '2': begin  { Irteera berria }
                 { Matrikula eta irteerako ordua eskatu }
                 write('Irtetera doan autoaren matrikula eman (1234-XYZ): ');
                 readln(sMatrikula);
                 sMatrikula := upcase(sMatrikula);

                 { Auto hori aparkaleku barruan dagoela frogatu }
                 iPosizioa := fniMatrikulaBilatu(sMatrikula, ardParking, iLuzeraArray);

                 if iPosizioa = -1 then
                 begin
                    { Ez badago edo lehenago irten bada, errore mezua }
                    writeln(sMatrikula, ' matrikuladun auto hori ez dago aparkalekuan');
                 end
                 else
                 begin
                    writeln;
                    DataIrakurri(rdGaurkoData);
                    writeln('Autoaren irteerako data: ', rdGaurkoData.iUrtea, '-',
                                                         rdGaurkoData.iHila, '-',
                                                         rdGaurkoData.iEguna);
                    UneaIrakurri(rdIrteerarenUnea);
                    writeln('Autoaren irteerako unea: ', rdIrteerarenUnea.iOrduak, ':',
                                                         rdIrteerarenUnea.iMinutuak, ':',
                                                         rdIrteerarenUnea.iSegundoak);

                    { Array elementuaren informazioa eguneratu: irteerako 
                      eguna, irteerako ordua eta ordaindu beharreko zenbatekoa }
                    ardParking[iPosizioa].rdIrteeraData := rdGaurkoData;
                    ardParking[iPosizioa].rdIrteeraUnea := rdIrteerarenUnea;
                    prZenbatekoaKalkulatu(ardParking[iPosizioa]);

                    { Ordaindu beharreko zenbatekoa erakutsi }
                    writeln('Egonaldiaren zenbatekoa ', ardParking[iPosizioa].rZenbatekoa:0:2, ' euro dira');

                    { Plaza-libre kopurua eguneratu }
                    iPlazaLibreak := iPlazaLibreak + 1;
                    writeln;
                    writeln('Orain ', iPlazaLibreak, ' plaza-libre geratzen dira');
                 end;
              end;

         '3': { Aparkalekuan dauden autoen informazioa pantailaratu }
              if iPlazaLibreak = ZENBAT_APARKALEKU then
                 writeln('Autorik ez, aparkalekua hutsik dago!')
              else
                 prBarruanDaudenAutoakErakutsi(ardParking, iLuzeraArray);

         '0': { Datuak dagozkien fitxategietan gorde }
              prDatuakFitxategietanGorde(ardParking, iLuzeraArray,
                                         sFitxIzenHistorikoa,
                                         sFitxIzenBezpera,
                                         sFitxIzenGarabia);
      end; { case }

      if cAukera <> '0' then
      begin
         writeln;
         writeln('Edozein tekla sakatu aurrera egiteko...');
         cItxaron := readKey;
         write(cItxaron);
      end;
   until cAukera = '0';

   DataIrakurri(rdGaurkoData);
   sGaurkoData := fnsDataBihurtu(rdGaurkoData);
   writeln('Gaurko (', sGaurkoData, ') lana bukatu denez, programa amaituko da.');

   writeln;
   writeln('=======================');
   writeln('RETURN sakatu amaitzeko');
   write  ('=======================');
   readln;
end. { PROGRAMAREN BUKAERA }
 

Azterketa: 2024ko uztailaren deialdia


2024ko Uztailaren deialdiko programa: Aparkalekuak


Ariketari lotutako informazioa:
Datu-fitxategiak C:\Datuak karpetan kokatu behar dira. Haien izenak hauek izan daitezke:
  • HISTORIKOA.DAT datu-fitxategia
  • BEZPERAKOA.DAT datu-fitxategia
  • GARABIA.DAT datu-fitxategia

2024-06-28_Aparkalekuak.pas bezero-programak lau unitate behar ditu. Hona hemen, lau unitateen interfaze atalak:

Konstanteak:
unit konst;

INTERFACE
   const
      ZENBAT_APARKALEKU   = 100;    { Parking-ak 100 aparkaleku-plaza ditu }
      GAU_BATEN_KOSTUA    = 15;     { Gau bat igarotzearen kostua }
      MINUTU_BATEN_KOSTUA = 0.011;  { Minutu bakoitzeko kostua }
      GAU_KOPURU_MAXIMOA  = 2;      { Zenbat gau onartzen dira }
      MAX                 = 4080;   { Array laguntzailearen neurria }
      sBIDEA = 'C:\Datuak\';        { Datu-fitxategiak kokatzeko direktorioa }

(* ---------------------------- interfazearen amaiera -------------------------- *)
Datu-motak:
unit motak;

INTERFACE

   uses
      konst, crt, sysutils;
    
   type
      integer = smallint;   { INTEGER datu-motek 2 byte hartzera behartzen da }
      real = double;        { REAL datu-motek 8 byte erabiltzera behartzen da }
      tsKate8   = string[8];
      tsKate200 = string[200];
      tsKate10  = string[10];
      tsKate2   = string[2];

      trdData = record
                   iUrtea, iHila, iEguna: integer;
                end;

      trdUnea = record
                   iOrduak, iMinutuak, iSegundoak: integer;
                end;

      trdAutoarenDatuak = record
                             sMatrikula   : tsKate8;
                             rdSarreraData: trdData;
                             rdSarreraUnea: trdUnea;
                             rdIrteeraData: trdData;
                             rdIrteeraUnea: trdUnea;
                             iGauKopurua  : integer;
                             rZenbatekoa  : real;
                          end;

      tardParking = array[1..MAX] of trdAutoarenDatuak;
    
      tfParking = file of trdAutoarenDatuak;

      tfGaurkoData = file of trdData;   { azterketan ez da eskatzen } 

(* ---------------------------- interfazearen amaiera -------------------------- *)
Datu-fitxategien edukia erakusteko. HISTORIKOA.DAT, BEZPERAKOA.DAT eta GARABIA.DAT datu-fitxategien informazioa pantailaratzeko erabiltzen den unitatea. Hauxe da apark unitatearen interfazea:
unit apark;

INTERFACE

   uses
      konst, motak, crt, sysutils;

   procedure prFitxategiaErakutsi(sFitxIzen: tsKate200);
   procedure prAutoBatenDatuakErakutsi(const rdAutoa: trdAutoarenDatuak);

(* ---------------------------- interfazearen amaiera -------------------------- *)
Dataren eguna hasieratzeko, eskuratzeko, pantailaratzeko eta automatikoki inkrementatzeko unitatea. Data iraunkorki gordetzeko GAURKOEGUNA.DAT fitxategia erabiltzen da, GAURKOEGUNA.DAT fitxategiak trdData datu-motako elementu bakarra dauka. GAURKOEGUNA.DAT fitxategia 2024-06-15 balioarekin sortzen da HISTORIKOA.DAT datu-fitxategiaren sorrerarekin batera; gero, programaren exekuzio bakoitzeko, GAURKOEGUNA.DAT fitxategiak gordetzen duen data egun batez inkrementatzen da. Hauxe da gaur unitatearen interfazea:
{ 
  Data eta ordua automatikoki hartzen direnez, unitate honek data
  nola aldatzen den egunez egun simulatzeko balio du. Horretarako,
  fitxategi bat erabiltzen da, non 2024-06-15 data gordetzen den
  hasieran, eta egunak aurrera joan ahala 2024 urteko egutegia
  jarraitzen den.
}
unit gaur;

INTERFACE

   uses
      konst, motak, crt, sysutils;

   procedure prDatarenFitxategiaHasieratu(sFitxIzenGaurkoData: tsKate200);
   procedure prDataEskuratu(sFitxIzenGaurkoData: tsKate200; var rdGaurkoData: trdData);
   procedure prDataPantailaratu(const rdGaurkoData: trdData);
   procedure EgunBatGehiago(const rdGaurkoData: trdData; var rdBiharkoData: trdData);
   procedure prDataInkrementatu(sFitxIzenGaurkoData: tsKate200);

(* ---------------------------- interfazearen amaiera -------------------------- *)


2024ko Uztailaren deialdiko teoria
  1-C   |   2-D   |   3-B   |   4-C   |   5-D   |   6-C   |   7-D  

Galderei dagozkien programak:

 

2024(e)ko maiatzaren 22(a), asteazkena

Azterketa: 2024ko maiatzaren deialdiko programa (derrigorrezkoak)

 
Ezaguna denez, Azterketa: 2024ko maiatzaren deialdia izenburuko artikuluan azterkari buruzko informazio guzti-guztia dago. Heltzear den uztaileko deialdiari dagokion programa prestatze aldera, berridatz dezagun maiatzeko programa hori, baina derrigorrezko aginduak nabarmenduz (letra larrietan idatzirik ematen diren aginduak). Ez dugu esan nahi gainerako aginduak soberan daudenik, baizik eta letra larrietan idatziko ditugunak berebiziko garrantzia dutela eta besteak horien menpekoak direla nolabait.

Maiatzeko programan bi datu-fitxategiekin lan egiten da MAHAIAK.DAT dat-fitxategia eta MENUAK.DAT datu-fitxategia. Bi datu-fitxategi horiek aldez aurretik sortuta daude JatetxekoDatuakSortzen.pas programari esker.

2024-05-22_Jatetxea_DerrigorrezkoAginduak.pas fitxategian jasota dagoen maiatzeko programa berezian, letra larriz nabarmendu dira ezinbestekoak diren aginduak. Konpiladorearen ingurune barnetik programa hau exekutatzean, MAHAIAK.DAT dat-fitxategia eta MENUAK.DAT datu-fitxategia C:\Dev-Pas karpetan kokatu behar dira nahitaez. Maiatzeko programa bereziaren kodea jarraian ikusi, non, aurreratu den bezala, azpiprograma bakoitzean letra larrietan jarri diren aginduak garrantzitsutzat jo daitezkeen:

{ Hitz larrietan idatzi diren aginduak funtsezkoenak dira azpiprogrametan,    }
{ larraietan dauden aginduen inguruan dabiltzate gainerako agindu guztiak.    }
{ Konpiladorearen ingurune barrurik programa hau exekutatzean, MENUAK.DAT eta }
{ MAHAIAK.DAT datu-fitxategiak C:\Dev-Pas karpetan kokatu behar dira.         }

program JatetxeaDerrigorrezkoAginduak_2024;

uses
  crt, sysutils;

const
  iMAHAIEN_MAX = 10;
  iMENUEN_MAX = 7;
  iAULKI_KOP_MAX = 4;

type
  integer = smallint; { INTEGER datu-motek 2 byte hartzera behartzen da }
  real = double;      { REAL datu-motek 8 byte erabiltzera behartzen da }

  tsKate99 = string[99];
  tsKate20 = string[20];

  trdMahaia = record
       iMahaiZbk      : integer;
       iAulkiKop      : integer;
       boLibre        : boolean;
       sErreserbaIzena: tsKate20;
       iMahaikideKop  : integer;
     end;

  tfrdMahaiak = file of trdMahaia;

  trdMenua = record
      sIzena    : tsKate20;
      rPrezioa  : real;
      sAsteEguna: tsKate20;
    end;

  tfrdKarta = file of trdMenua;
  tardKarta = array[1..iMENUEN_MAX] of trdMenua;
  tarKontua = array[1..iMAHAIEN_MAX] of real;
  tfrIrabaziak = file of real;

{----------------Programaren menua------------------}
function fncAukerenMenua: char;
var
  cAukera: char;
begin
  clrscr;
  writeln('AUKEREN MENUA':33);
  writeln('=============':33);
  writeln('1. ':20, 'Erakutsi jatetxeko mahaien egoera');
  writeln('2. ':20, 'Erreserbatu mahaia');
  writeln('3. ':20, 'Menuak erakutsi');
  writeln('4. ':20, 'Jatekoa eskatu');
  writeln('5. ':20, 'Kontua eskatu eta ordaindu');
  writeln('0. ':20, 'Programatik irten');
  writeln('-----------------':37);
  repeat
    write('Zure aukera: ':33);
    READLN(cAukera);             (* KARAKTERE BAT TEKLATUZ IRAKURRI *)
  until (cAukera >= '0') and (cAukera <= '5');
  FNCAUKERENMENUA := cAukera;    (* FUNTZIOAK IRTEERAREN BAT IZAN DEZALA *)
end;


{----------------Asteguna aukeratu------------------}
function fnsAstegunaZehaztu: tsKate20;
var
  cAukera: char;
begin
  clrscr;
  writeln('ASTEGUNAK':29);
  writeln('=========':29);
  writeln('1. ':20, 'Astelehena');
  writeln('2. ':20, 'Asteartea');
  writeln('3. ':20, 'Asteazkena');
  writeln('4. ':20, 'Osteguna');
  writeln('5. ':20, 'Ostirala');
  writeln('--------------':34);
  repeat
    write('Zure aukera: ':33);
    READLN(cAukera);                           (* KARAKTERE BAT TEKLADUZ IRAKURRI *)
  until (cAukera >= '1') and (cAukera <= '5');
  case cAukera of
    '1': FNSASTEGUNAZEHAZTU := 'Astelehena';   (* FUNTZIOAK IRTEERAREN BAT IZAN DEZALA *)
    '2': FNSASTEGUNAZEHAZTU := 'Asteartea';    (* FUNTZIOAK IRTEERAREN BAT IZAN DEZALA *)
    '3': FNSASTEGUNAZEHAZTU := 'Asteazkena';   (* FUNTZIOAK IRTEERAREN BAT IZAN DEZALA *)
    '4': FNSASTEGUNAZEHAZTU := 'Osteguna';     (* FUNTZIOAK IRTEERAREN BAT IZAN DEZALA *)
    '5': FNSASTEGUNAZEHAZTU := 'Ostirala';     (* FUNTZIOAK IRTEERAREN BAT IZAN DEZALA *)
  end;
end;


{----------------Menuen fitxategiko datuak arrayan kargatu------------------}
procedure MenuenArrayaKargatuFitxategitik(sFitxIzenMenuak: tsKate99;
                                             sAsteEgunBat: tsKate20;
                                             var ardKarta: tardKarta;
                                              var iLuzera: integer);
var
  rdMenuBat: trdMenua;
  frdKarta : tfrdKarta;
begin
  assign(frdKarta, sFitxIzenMenuak);
  reset(frdKarta);
  iLuzera := 0;
  while not eof(frdKarta) do
  begin
    READ(frdKarta, rdMenuBat);           (* ERREGISTRO BAT FITXATEGITIK IRAKURRI *)
    if upcase(rdMenuBat.sAsteEguna) = upcase(sAsteEgunBat) then
    begin
      iLuzera := iLuzera +1;
      ARDKARTA[iLuzera] := rdMenuBat;    (* ARRAYAREN ELEMENTU BAT ALDATU *)
    end;
  end;
  close(frdKarta);
end;


{----------------Kontuen arrayak hasieran 0.0 euro posizio guztietan------------------}
procedure KontuenArrayaHasieratu(var arKontua: tarKontua);
var
  k: integer;
begin
  for k:=1 to iMAHAIEN_MAX do
    ARKONTUA[k] := 0.0;          (* ARRAYAREN ELEMENTU BAT ALDATU *)
end;


{----------------Mahaien egoera erakutsi------------------}
procedure MahaiakErakutsi(sFitxIzenMahaiak: tsKate99);
var
  frdMahaiak: tfrdMahaiak;
  rdMahaiBat: trdMahaia;
begin
  assign(frdMahaiak, sFitxIzenMahaiak);
  reset(frdMahaiak);
  writeln('------------------------------------------------------------------------');
  writeln('MAHAIA':10, 'AULKIAK':10, 'MAHAIKIDEAK':15, 'ERABILGARRITASUNA':28);
  writeln('------------------------------------------------------------------------');
  while not eof(frdMahaiak) do
  begin
    read(frdMahaiak, rdMahaiBat);
    WRITE(rdMahaiBat.iMahaiZbk:10);                            (* PANTAILAN IDATZI *)
    WRITE(rdMahaiBat.iAulkiKop:10);                            (* PANTAILAN IDATZI *)
    WRITE(rdMahaiBat.iMahaikideKop:15);                        (* PANTAILAN IDATZI *)
    if rdMahaiBat.boLibre then
      WRITE('Libre':16)                                        (* PANTAILAN IDATZI *)
    else
      WRITE('Erreserbatua: ':25, rdMahaiBat.sErreserbaIzena);  (* PANTAILAN IDATZI *)
    writeln;
  end;
  writeln('------------------------------------------------------------------------');
  close(frdMahaiak);
end;


{----------------Mahaia erreserbatu------------------}
procedure MahaiaErreserbatu(sFitxIzenMahaiak: tsKate99;
                                sBezeroIzena: tsKate20;
                                iMahaikideak: integer);
var
  frdMahaiak          : tfrdMahaiak;
  rdMahaiBat          : trdMahaia;
  iAulkiKopurua       : integer;
  boMahaiaErreserbatua: boolean;
begin
  assign(frdMahaiak, sFitxIzenMahaiak);
  reset(frdMahaiak);

  boMahaiaErreserbatua := FALSE;
  iAulkiKopurua := iMahaikideak;
  // Kopuruarekin bat datorren mahai eskuragarria bilatu
  repeat
    writeln('sBezeroIzena = ', sBezeroIzena, 'iMahaikideak = ':20, iMahaikideak, 'iAulkiKopurua = ':20, iAulkiKopurua);
    while not eof(frdMahaiak) and not boMahaiaErreserbatua do
    begin
      READ(frdMahaiak, rdMahaiBat);                        (* FITXATEGITIK IRAKURRI  *)
      if (rdMahaiBat.iAulkiKop = iAulkiKopurua) and rdMahaiBat.boLibre then
      begin
        rdMahaiBat.boLibre := FALSE;
        rdMahaiBat.sErreserbaIzena := sBezeroIzena;
        rdMahaiBat.iMahaikideKop := iMahaikideak;
        SEEK(frdMahaiak, filepos(frdMahaiak) - 1);         (* POSIZIO EGOKIAN KOKATU *)
        WRITE(frdMahaiak, rdMahaiBat);                     (* FITXATEGIAN IDATZI *)
        writeln('Erreserba gauzatu da, mahai zenbakia: ':40, rdMahaiBat.iMahaiZbk);
        boMahaiaErreserbatua := TRUE;
      end
    end;
    iAulkiKopurua := iAulkiKopurua + 1;
    seek(frdMahaiak, 0);
  until (iAulkiKopurua > iAULKI_KOP_MAX) or boMahaiaErreserbatua;
  if not boMahaiaErreserbatua then
    WRITELN('Eskatutako mahaikide kopururako tokirik ez dago.');  (* PANTAILAN IDATZI *)
  close(frdMahaiak);
end;


{----------------Menua erakutsi------------------}
procedure EgunekoMenuakPantailaratu(const ardKarta: tardKarta; iLuzera: integer);
var
  k: integer;
begin
  writeln('--------------------------------------------------------------');
  writeln('ZBK.':6, 'MENUA':14, 'PREZIOA':15, 'ASTEGUNA':15);
  writeln('--------------------------------------------------------------');
  for k:=1 to iLuzera do                       (* PANTAILAN IDATZI *) 
    WRITELN(k:5, ardKarta[k].sIzena:15, ardKarta[k].rPrezioa:10:2, ' Euro', ardKarta[k].sAsteEguna:15);
  writeln('--------------------------------------------------------------');
end;


{----------------Mandatua------------------}
procedure Mandatua(    sFitxIzenMahaiak: tsKate99;
                                iMahaia: integer;
                   const ardGaurkoKarta: tardKarta;
                        iZenbatMenuGaur: integer;
                           var arKontua: tarKontua);
var
  iKont     : integer;
  frdMahaiak: tfrdMahaiak;
  rdMahaiBat: trdMahaia;
  iMenuZbk  : integer;
begin
  assign(frdMahaiak, sFitxIzenMahaiak);
  reset(frdMahaiak);
  seek (frdMahaiak, iMahaia-1);
  read(frdMahaiak, rdMahaiBat);
  close(frdMahaiak);
  
  if rdMahaiBat.iMahaikideKop = 0 then
    writeln(iMahaia, '. zenbakidun mahaia libre dago')
  else
  begin
    writeln('Eskatuko den menu kopurua: ',rdMahaiBat.iMahaikideKop);
    arKontua[iMahaia] := 0.0;   // soberan array hori hasieratuta dagoelako
    for iKont:=1 to rdMahaiBat.iMahaikideKop do
    begin
      repeat
        write('Aukeratu ', iKont, '. mahaikidearen menua: ');
        READLN(iMenuZbk);               (* MENUA AUKERATU *)
      until (iMenuZbk >= 1) and (iMenuZbk <= iZenbatMenuGaur);
      ARKONTUA[iMahaia] := arKontua[iMahaia] + ardGaurkoKarta[iMenuZbk].rPrezioa;
    end;                                (* KONTUEN ARRAYA EGUNERATU *)
  end;
end;


{----------------Ordaindu------------------}
function fnrOrdaindu(const arKontua: tarKontua;
                            iMahaia: integer): real;
begin
  FNRORDAINDU := arKontua[iMahaia];   (* FUNTZIOAK IRTEERAREN BAT IZAN DEZALA *)
end;


{----------------Kontuen arrayaren edukia erakutsi------------------}
procedure KontuenArrayaErakutsi(const arKontua: tarKontua);
var
  k: integer;
begin
  for k:=1 to iMAHAIEN_MAX do
    WRITELN(k:12, '. mahaia: ', ARKONTUA[k]:0:2, ' euro');          (* ARRAYAREN ELEMENTU BAT PANTAILARATU *)
end;


{----------------Ordaindu ondoren mahaia askatu------------------}
procedure MahaiaAskatu(sFitxIzenMahaiak: tsKate99;
                         iMahaiZenbakia: integer);
var
  frdMahaiak: tfrdMahaiak;
  rdMahaiBat: trdMahaia;
begin
  writeln('Kontua ordaindu ondoren, mahaia libratzen...');

  assign(frdMahaiak, sFitxIzenMahaiak);
  reset(frdMahaiak);
  seek (frdMahaiak, iMahaiZenbakia -1);
  read(frdMahaiak, rdMahaiBat);
  
  write('Mahai zenbakia: ', rdMahaiBat.iMahaiZbk);
  write('Aulkiak: ':14, rdMahaiBat.iAulkiKop);
  write('Mahaikideak: ':18, rdMahaiBat.iMahaikideKop);
  write('Bezeroa: ':14, rdMahaiBat.sErreserbaIzena);
  writeln;
  RDMAHAIBAT.iMahaikideKop := 0;       (* MEMORIAN EGUNERATU *)
  RDMAHAIBAT.boLibre := TRUE;          (* MEMORIAN EGUNERATU *)
  RDMAHAIBAT.sErreserbaIzena := '';    (* MEMORIAN EGUNERATU *)
  write('Mahai zenbakia: ', rdMahaiBat.iMahaiZbk);
  write('Aulkiak: ':14, rdMahaiBat.iAulkiKop);
  write('Mahaikideak: ':18, rdMahaiBat.iMahaikideKop);
  write('Bezeroa: ':14, rdMahaiBat.sErreserbaIzena);
  seek (frdMahaiak, iMahaiZenbakia -1);
  WRITE(frdMahaiak, rdMahaiBat);       (* FITXATEGIAN EGUNERATU *)
  
  close(frdMahaiak);
end;


{----------------Irabaziak arraytik fitxategira------------------}
procedure IrabaziakGorde(sFitxIzenIrabaziak: tsKate99; const arKontua: tarKontua);
var
  frIrabaziak: tfrIrabaziak;
  k          : integer;
begin
  assign(frIrabaziak, sFitxIzenIrabaziak);
  rewrite(frIrabaziak);
  for k:=1 to iMAHAIEN_MAX do          (* MAHAI BAKOITZEKO, ERREPIKATU *)
    WRITE(frIrabaziak, arKontua[k]);   (* ERREAL BAT FITXATEGIAN GORDE *)
  close(frIrabaziak);
end;


{----------------programa nagusia------------------}
var
  sFitxIzenMahaiak  : tsKate99;
  sFitxIzenMenuak   : tsKate99;
  sFitxIzenIrabaziak: tsKate99;
  sAsteEgunBat      : tsKate20;
  ardGaurkoKarta    : tardKarta;
  iZenbatMenuGaur   : integer;
  cAukera           : char;
  sBezeroIzena      : tsKate20;
  iMahaikideak      : integer;
  iMahaia           : integer;
  arKontua          : tarKontua;
begin
  clrscr;
  writeln('Jatetxeko datuak gordetzen dituzten bi fitxategien izenak zehaztu...');
  write('Mahaien fitxategiaren izena eman (adibidez, MAHAIAK.DAT): ');
  readln(sFitxIzenMahaiak);
  write('Menuen fitxategiaren izena sartu (esaterako, MENUAK.DAT): ');
  readln(sFitxIzenMenuak);
  
  if fileexists(sFitxIzenMahaiak) and fileexists(sFitxIzenMenuak) then
  begin
    write('Gaurko asteguna eman: ');
    sAsteEgunBat := fnsAstegunaZehaztu;
    MenuenArrayaKargatuFitxategitik(sFitxIzenMenuak, sAsteEgunBat, ardGaurkoKarta, iZenbatMenuGaur);
    KontuenArrayaHasieratu(arKontua);
    repeat
      cAukera := fncAukerenMenua;
      clrscr;
      case cAukera of
        '1': MahaiakErakutsi(sFitxIzenMahaiak);
        '2': begin
               write('Bezeroaren izena eman: ':40);
               readln(sBezeroIzena);
               write('Mahaikideen kopurua eman: ':40);
               readln(iMahaikideak);
               MahaiaErreserbatu(sFitxIzenMahaiak, sBezeroIzena, iMahaikideak);
             end;
        '3': EgunekoMenuakPantailaratu(ardGaurkoKarta, iZenbatMenuGaur);
        '4': begin
               repeat
                 write('Janaria eskatzen, mahaiaren zenbakia eman (1 eta ', iMAHAIEN_MAX, ' artekoa): ');
                 readln(iMahaia);
               until (iMahaia >= 1) and (iMahaia <= iMAHAIEN_MAX);
               EgunekoMenuakPantailaratu(ardGaurkoKarta, iZenbatMenuGaur);
               Mandatua(sFitxIzenMahaiak, iMahaia, ardGaurkoKarta, iZenbatMenuGaur, arKontua);
               writeln;
               writeln('Mahai guztien kontuak gordetzen duen arrayaren edukia:');
               KontuenArrayaErakutsi(arKontua);
             end;
        '5': begin
               repeat
                 write('Kontua eskatu duen mahaiaren zenbakia eman (1 eta ', iMAHAIEN_MAX, ' artekoa): ');
                 readln(iMahaia);
               until (iMahaia >= 1) and (iMahaia <= iMAHAIEN_MAX);
               if fnrOrdaindu(arKontua, iMahaia) = 0.0 then
                 writeln(iMahaia, '. zenbakidun mahaia libre dago edo ez da jatekorik eskatu')
               else
               begin                   (* MAHAIAK ORDAINDU BEHARREKOA PANTAILARATU *)
                 WRITELN(iMahaia, ' zenbakiko mahaiak ', fnrOrdaindu(arKontua, iMahaia):0:2, ' Euroko kontua ordaindu behar du.');
                 MahaiaAskatu(sFitxIzenMahaiak, iMahaia);    (* MAHAIA ASKATU *)
               end;
             end;
        '0': begin
               sFitxIzenIrabaziak := 'IRABAZIAK_' + sAsteEgunBat + '.DAT';
               IrabaziakGorde(sFitxIzenIrabaziak, arKontua);
             end;
      end;
      writeln;
      readln;
    until cAukera = '0';
  end
  else   (* FITXATEGIREN BAT EZ DENEAN *)
  begin
    if not fileexists(sFitxIzenMahaiak) then
      writeln('ERROREA!! "', sFitxIzenMahaiak, '" fitxategirik ez dago.');
    if not fileexists(sFitxIzenMenuak) then
      writeln('ERROREA!! "', sFitxIzenMenuak, '" fitxategirik ez dago.');
    writeln;
    writeln('(RETURN sakatu programatik irteteko)');
    readln;
  end;  
end.   (* programaren amaiera *)
 

Azterketa: 2024ko maiatzaren deialdia


2024ko Maiatzaren deialdiko programa: Jatetxea


Ariketari lotutako informazioa:
Datu-fitxategiak sortzeko programa:
Datu-fitxategiak:
  • MAHAIAK.DAT datu-fitxategia
  • MENUAK.DAT datu-fitxategia

2024-05-22_Jatetxea.pas programak jatetxe unitatea behar du. Hona hemen, jatetxe unitatearen interfaze atala:

unit jatetxe;

INTERFACE

  uses
    crt, sysutils;
  const
    iMAHAIEN_MAX = 10;
    iMENUEN_MAX = 7;
  type
    integer = smallint; { INTEGER datu-motek 2 byte hartzera behartzen da }
    real = double;      { REAL datu-motek 8 byte erabiltzera behartzen da }
    tsKate99 = string[99];
    tsKate20 = string[20];
    trdMahaia = record
                  iMahaiZbk      : integer;
                  iAulkiKop      : integer;
                  boLibre        : boolean;
                  sErreserbaIzena: tsKate20;
                  iMahaikideKop  : integer;
                end;
    tfrdMahaiak = file of trdMahaia;
    trdMenua = record
                 sIzena    : tsKate20;
                 rPrezioa  : real;
                 sAsteEguna: tsKate20;
               end;
    tfrdKarta = file of trdMenua;

  procedure MahaienFitxategiaSortu(sFitxIzenMahaiak: tsKate99);
  procedure MahaienFitxategiaIkusi(sFitxIzenMahaiak: tsKate99);
  procedure MenuenFitxategiaSortu(sFitxIzenMenuak: tsKate99);
  procedure MenuenFitxategiaIkusi(sFitxIzenMenuak: tsKate99);   

(* ---------------------------- interfazearen amaiera -------------------------- *)


2024ko Maiatzaren deialdiko teoria
  1-C   |   2-B   |   3-A   |   4-A   |   5-B   |   6-A   |   7-D  

Galderei dagozkien programak:

 

2024(e)ko maiatzaren 8(a), asteazkena

15. ASTEA | laborategi/mintegian egin dena

 15. astea (2024/05/08) laborategi/mintegian egindakoa

  • 19 ikasleetatik 7 ikasleek kontrol-ariketaren bidalketa egin dute

  • Hirugarren kontrola egiteko hau eman da:
    • Ariketaren emaitzaren hasiera den Hasiera__32-2__3proba.pas iturburu-programa
    • proba_3.pas unitatearen bi fitxategi hauek:
      • proba_3.ow
      • proba_3.ppw
 

2024(e)ko maiatzaren 2(a), osteguna

14. ASTEA | etxerako lana

 14. astea (2024/05/01) etxean egitekoa

AZP-2 azpitaldekoek saio praktiko hau galdu duzuenez, hona hemen, gutxi gora behera, aste honetan AZP-1 eta AZP-3 azpitaldeekin egin duguna.

Fitxategiekin lan eginez, ondoko eragiketak praktikatu ditugu:

  • Fitxategiaren existentzia aztertu
  • Fitxategia sortu
  • Fitxategi osoa prozesatu
  • Bilaketa
  • Elementu baten datu bat aldatu
  • Elementu berri bat bukaeran gehitu
  • Bi fitxategi bakar batera bildu
  • Fitxategi bat bitan banatu

Programa hau datorren asteko kontrola prestatze aldera lagungarria izan daiteke.

program Aste_14__ErregistroenFitxategiarekinLanean;
uses
   crt,        // clrscr erabiltzeko
   sysutils;   // fileexists erabiltzeko

type
   tsKate199 = string[199];
   tsKate12 = string[12];

   trdIkasle = record
                  sIzena: tsKate12;
                  rNota: real;
                  iKontrola: integer;
               end;

   tfrdIkasgela = file of trdIkasle;

{--------------------------------Azpiprogramak---------------------------------}
procedure FitxategiaSortuEtaBete(sFitxIzen: tsKate199);
var
   f: tfrdIkasgela;
   rdElem: trdIkasle;
   iZenbat: integer;
   iKont: integer;
   iZeinKontrol: integer;
begin
   assign(f, sFitxIzen);
   rewrite(f);

   repeat
      write('Zenbat ikasleren datuak gordeko dira? ');
      readln(iZenbat);
   until iZenbat > 0;

   repeat
      write('Zein kontrol da? (1 ala 2) ');
      readln(iZeinKontrol);
   until (iZeinKontrol = 1) or (iZeinKontrol = 2);

   for iKont:=1 to iZenbat do
   begin
      write(iKont:10, '. ikaslearen izena: ');
      readln(rdElem.sIzena);
      rdElem.sIzena := upcase(rdElem.sIzena);
      repeat
         write(iKont:10, '. ikaslearen nota:  ');
         readln(rdElem.rNota);
      until (rdElem.rNota >= 0.0) and (rdElem.rNota <= 10.0);
      rdElem.iKontrola := iZeinKontrol;
      write(f, rdElem);
   end;

   close(f);
end;


procedure FitxategiarenEdukiaIkusi(sFitxIzen: tsKate199);
var
   f: tfrdIkasgela;
   rdElem: trdIkasle;
begin
   assign(f, sFitxIzen);
   reset(f);

   writeln('IZENA':34, 'NOTA':18, 'KONTROLA':18);
   writeln('-----':34, '----':18, '--------':18);
   while not eof(f) do
   begin
      read(f, rdElem);
      writeln(filepos(f):5, '. ikaslea: ', rdElem.sIzena:18, rdElem.rNota:18:2, rdElem.iKontrola:18 );
   end;

   close(f);
end;


procedure Batu(sFitxIzen_1eta2, 
                   sFitxIzen_1, 
                   sFitxIzen_2: tsKate199);
var
   f_1eta2: tfrdIkasgela;
   f_1: tfrdIkasgela;
   f_2: tfrdIkasgela;
   rdElem: trdIkasle;
begin
   assign(f_1, sFitxIzen_1);
   reset(f_1);
   assign(f_2, sFitxIzen_2);
   reset(f_2);
   assign(f_1eta2, sFitxIzen_1eta2);
   rewrite(f_1eta2);

   while not eof(f_1) do
   begin
      read(f_1, rdElem);
      write(f_1eta2, rdElem);
   end;

   while not eof(f_2) do
   begin
      read(f_2, rdElem);
      write(f_1eta2, rdElem);
   end;

   close(f_1);
   close(f_2);
   close(f_1eta2);
end;


procedure Banatu(sFitxIzen_1eta2, 
                 sFitxIzen_Aprob, 
                 sFitxIzen_Suspn: tsKate199);
var
   f_1eta2: tfrdIkasgela;
   f_A: tfrdIkasgela;
   f_S: tfrdIkasgela;
   rdElem: trdIkasle;
begin
   assign(f_1eta2, sFitxIzen_1eta2);
   reset(f_1eta2);
   assign(f_A, sFitxIzen_Aprob);
   rewrite(f_A);
   assign(f_S, sFitxIzen_Suspn);
   rewrite(f_S);


   while not eof(f_1eta2) do
   begin
      read(f_1eta2, rdElem);
      if rdElem.rNota >= 5.0 then
         write(f_A, rdElem)
      else
         write(f_S, rdElem);
   end;

   close(f_1eta2);
   close(f_A);
   close(f_S);
end;


function fniBilatu(sFitxIzen_1eta2: tsKate199;
                              sNor: tsKate12;
                      iZeinKontrol: integer): integer;
var
   f: tfrdIkasgela;
   rdElem: trdIkasle;
   boAurkitua: boolean;
begin
   assign(f, sFitxIzen_1eta2);
   reset(f);

   boAurkitua := FALSE;
   while not eof(f) and not boAurkitua do
   begin
      read(f, rdElem);
      if (rdElem.sIzena = sNor) and (rdElem.iKontrola = iZeinKontrol) then
         boAurkitua := TRUE;
   end;

   if boAurkitua then
      fniBilatu := filepos(f) -1
   else
      fniBilatu := -1;

   close(f);
end;


procedure Aldatu(sFitxIzen_1eta2: tsKate199; 
                        iNonDago: integer);
var
   f: tfrdIkasgela;
   rdElem: trdIkasle;
begin
   assign(f, sFitxIzen_1eta2);
   reset(f);

   seek(f, iNonDago);
   read(f, rdElem);
   repeat
      write('"', rdElem.sIzena, '" ikaslearen nota berria: ');
      readln(rdElem.rNota);
   until (rdElem.rNota >= 0.0) and (rdElem.rNota <= 10.0);
   seek(f, iNonDago);
   write(f, rdElem);

   close(f);
end;


procedure Gehitu(sFitxIzen_1eta2: tsKate199; 
                  const rdBerria: trdIkasle);
var
   f: tfrdIkasgela;
begin
   assign(f, sFitxIzen_1eta2);
   reset(f);

   seek(f, filesize(f));
   write(f, rdBerria);

   close(f);
end;


{---------------------------------Programa nagusia-----------------------------}
var
   sFitxIzen: tsKate199;
   sFitxIzen_1: tsKate199;
   sFitxIzen_2: tsKate199;
   sFitxIzen_1eta2: tsKate199;
   sFitxIzen_Aprob: tsKate199;
   sFitxIzen_Suspn: tsKate199;
   sNor: tsKate12;
   iZeinKontrol: integer;
   iNonDago: integer;
   rdBerria: trdIkasle;
BEGIN
   clrscr;
   writeln('Eman ikasleen datuak gordeko dituen fitxategiaren');
   write('izena (adibidez, "NOTAK" edo "1_KONTROLA"): ');
   readln(sFitxIzen);
   sFitxIzen := 'C:\Users\Docencia\Desktop\Pascal\' + sFitxIzen + '.DAT';
   writeln;

   if fileexists(sFitxIzen) then
   begin
      writeln('"', sFitxIzen, '" badago, bere edukia erakutsi.');
      FitxategiarenEdukiaIkusi(sFitxIzen);
      writeln;
   end
   else
   begin
      writeln('"', sFitxIzen, '" ez dago, sortu eta datuz bete.');
      FitxategiaSortuEtaBete(sFitxIzen);
      writeln;
      FitxategiarenEdukiaIkusi(sFitxIzen);
      writeln;
   end;

   writeln;
   writeln('===============================================================');
   writeln('  HONAINO FITXATEGI BAT SORTU ETA BERE EDUKIA PANTAILARATU DA.');
   writeln('  SORTU "1_KONTROLA" FITXATEGIA ETA "2 KONTROLA" FITXATEGIA.');
   writeln('===============================================================');
   writeln;
   writeln('===============================================================');
   writeln(' HEMENDIK AURRERA BI FITXATEGIEN EDUKIA BAKARRERA EKARRIKO DA');
   writeln(' ETA ALDERANTZIZ FITXATEGI BATEN EDUKIA BITAN BANATUKO DA.');
   writeln('===============================================================');
   writeln;

   sFitxIzen_1 := 'C:\Users\Docencia\Desktop\Pascal\1_KONTROLA.DAT';
   sFitxIzen_2 := 'C:\Users\Docencia\Desktop\Pascal\2_KONTROLA.DAT';

   if (fileexists(sFitxIzen_1)) and (fileexists(sFitxIzen_2)) then
   begin
      sFitxIzen_1eta2 := 'C:\Users\Docencia\Desktop\Pascal\1eta2_KONTROLA.DAT';
      Batu(sFitxIzen_1eta2, sFitxIzen_1, sFitxIzen_2);
      writeln;
      writeln('"', sFitxIzen_1eta2, '" fitxategiaren edukia: ');
      FitxategiarenEdukiaIkusi(sFitxIzen_1eta2);
      writeln;
      writeln('-------------------------------------------------------------');
      writeln;
      write('Nota aldatuko diogun ikaslearen izena eman: ');
      readln(sNor);
      sNor := upcase(sNor);
      repeat
         write('Zein kontroleko nota aldatuko diogu "', sNor, '" ikasleari? ');
         readln(iZeinKontrol);
      until (iZeinKontrol = 1) or (iZeinKontrol = 2);
      iNonDago := fniBilatu(sFitxIzen_1eta2, sNor, iZeinKontrol);
      if iNonDago = -1 then
         writeln('"', sNor, '" ikaslerik ez dago')
      else
         Aldatu(sFitxIzen_1eta2, iNonDago);
      writeln;
      writeln('-------------------------------------------------------------');
      writeln;
      writeln('-------------------------------------------------------------');
      writeln;
      write('Gehituko dugun ikaslearen izena eman: ');
      readln(rdBerria.sIzena);
      rdBerria.sIzena := upcase(rdBerria.sIzena);
      repeat
         write('Zein kontroleko datuak gehituko ditugu (1 ala 2) ');
         readln(rdBerria.iKontrola);
      until (rdBerria.iKontrola = 1) or (rdBerria.iKontrola = 2);
      repeat
         write('"', rdBerria.sIzena, '" ikaslearen nota berria: ');
         readln(rdBerria.rNota);
      until (rdBerria.rNota >= 0.0) and (rdBerria.rNota <= 10.0);

      Gehitu(sFitxIzen_1eta2, rdBerria);
      writeln;
      writeln('-------------------------------------------------------------');

      sFitxIzen_Aprob := 'C:\Users\Docencia\Desktop\Pascal\APROBATUAK.DAT';
      sFitxIzen_Suspn := 'C:\Users\Docencia\Desktop\Pascal\SUSPENDITUAK.DAT';
      Banatu(sFitxIzen_1eta2, sFitxIzen_Aprob, sFitxIzen_Suspn);
      writeln;
      writeln('"', sFitxIzen_Aprob, '" fitxategiaren edukia: ');
      FitxategiarenEdukiaIkusi(sFitxIzen_Aprob);
      writeln;
      writeln('"', sFitxIzen_Suspn, '" fitxategiaren edukia: ');
      FitxategiarenEdukiaIkusi(sFitxIzen_Suspn);
      writeln;
   end
   else
   begin
      writeln('Bi fitxategietatik bat falta da (ala biak falta dira)');
   end;

   writeln;
   writeln;
   writeln('=======================');
   writeln('RETURN sakatu amaitzeko');
   write  ('=======================');
   readln;
end. { PROGRAMAREN BUKAERA }

 

14. ASTEA | laborategian egin dena

 14. astea (2024/05/01) laborategi/mintegian egindakoa

 

2024(e)ko apirilaren 23(a), asteartea

13. ASTEA | etxerako lana

 13. astea (2023/04/26) etxean egitekoa

  • Funtsezkoena une honetan: Proiektuarekin jarrraitzea
  • Gogoratu datorren asteko asteazkena festa delako, laborategirik ez dugula izango. Kalterik izan ez dezazuen 14. praktikari dagokiona ostegun honetan egingo dugu:
    • Eguna: 2024-04-25
    • Ordua: 9:00etatik 10:00etara, (11:30tatik aurrera 31. taldearekin)
    • Lekua: P0A6A ikasgelan
  • FILE datu-mota artikulua ikasten hasi zaitez (apurka-apurka azalduko dugu)
 

13. ASTEA | laborategi/mintegian egin dena

 13. astea (2024/04/24) laborategi/mintegian egindakoa

Gaurko helburua proiektuari hasiera ematea da:

  • Proiektuaren planteamendua azpiataleko argibideak jarraituz, behar ditugun fitxategiak eskuratu eta C:\Proiektua karpetan kokatu ondoren, Proiektua_32_2.pas bezero-programa konpilatu 
  • FILE datu-mota artikuluaren azalpenak apurka-apurka emango ditugu  
  • Proiektuaren J. aukera egin dugu ondoko hau aplikatuz: FITXATEGIEN GAINEKO ERAGIKETAK. Ondoko lan hauek egiteko, batzutan fitxategi laguntzaile bat erabiliko da eta beste batzuetan fitxategi-array (F→A) eta array-fitxategi (A→F) eragiketak erabiliko dira. Eragiketak hauek izango dira:
    1. Bilaketa, futbolari baten izena teklatuz eman eta fitxategian bilatuz erregistro osoa programa nagusira itzuli   [Hau egin dugu]
    2. Ezabaketa, elementu bat (edo gehiago) fitxategiaren erdi aldean kentzeko   [Hau egin dugu]
    3. Txertaketa, elementu bat (edo gehiago) fitxategiaren erdi aldetik tartekatzeko   [Hau ez]
    4. Gehiketa, elementu bat (edo gehiago) fitxategiaren bukaeran gehitzeko   [Hau ez]
    5. Aldaketa, elementu baten (edo gehiagoren) balioa aldatzeko fitxategian   [Hau ez]
  • Proiektuaren J. aukera garatzeko programa nagusian idatzi behar den kodea hauxe da (non zuen programetan kolorerik ez duzuen marraztu behar pantailan):
         
                   ...
                end;
           'J': begin
                   clrscr;
                   textcolor(LightRed);
                   writeln('Bilduma-fitxategitik kromo bat kendu eta beste kromo bat txertatu');
                   writeln('"J_aukera.exe" programa exekutagarriaren funtzionalitatea hemen kokatu');
                   textcolor(LightGray);
                   writeln;
                   
                   clrscr;
                   writeln;
                   writeln('J aukeraren hasieran, hauxe da bildumaren egoera:');
                   TaulaBezalaErakutsi(sFitxIzen);    
                   writeln('Bilduma osoaren kromo kopurua: ', fniZenbatKromo(sFitxIzen));
                   writeln;
                   writeln('J aukeran aurrera egiteko RETURN sakatu...');
                   readln;

                   writeln;
                   writeln('Fitxategi laguntzaile bat erabiliz, kromo bat ezabatuko da bildumatik');
                   writeln('---------------------------------------------------------------------');
                   write('Bildumatik kenduko den jokalariaren izena: ');
                   readln(sJokalaria);
                   writeln;
                   JokalariaBilatu(sFitxIzen, sJokalaria, rdKromoBat);   { rdKromoBat irteerakoa }
                   if rdKromoBat.iZenbakia = -1 then
                      writeln('ERROREA!! "', sJokalaria, '" ez da aurkitu')
                   else
                   begin
                      KromoBatErakutsi(rdKromoBat);
                      iBerePosizioa := fniPosizioaZehaztu(sFitxIzen, sJokalaria);
                      iNorainoBai := iBerePosizioa -1;
                      writeln('0-tik hasita 1. zatiaren amaiera: ', iNorainoBai, ' (posizio hau barne, RETURN sakatu)');
                      readln;
                      KromoBatFitxategitikKendu(sFitxIzen, iNorainoBai);
                      writeln;
                      writeln('"', upcase(sJokalaria), '" jokalaria kendu ondoren, hauxe da bildumaren egoera:');
                      TaulaBezalaErakutsi(sFitxIzen);
                      writeln('Bilduma osoaren kromo kopurua: ', fniZenbatKromo(sFitxIzen));
                      writeln;

                      writeln;
                      writeln('ARRAY laguntzaile bat erabiliz, kromo berri bat txertatuko da bilduman');
                      writeln('----------------------------------------------------------------------');
                      iIdaztekoAzkenPosizioa := fniZenbatKromo(sFitxIzen);   { filesize }
                      repeat
                         write('Txertaketaren helburuko posizioa eman (0 eta ', iIdaztekoAzkenPosizioa, ' arteko balioa): ');
                         readln(iNonTxertatu);
                      until (iNonTxertatu >= 0) and (iNonTxertatu <= iIdaztekoAzkenPosizioa);
                      writeln('Bilduman txertatuko den kromo berriaren datuak jaso');
                      KromoBerriarenDatuakJaso(rdKromoBat);
                      writeln;
                      if iNonTxertatu = iIdaztekoAzkenPosizioa then          { gehiketa bat da}
                         KromoaFitxategiarenBukaeran(sFitxIzen, rdKromoBat)
                      else                                                   { txertaketa bat da}
                         KromoBatFitxategianTxertatu(sFitxIzen, iNonTxertatu, rdKromoBat);
                      
                      writeln;
                      writeln('"', upcase(rdKromoBat.sIzena), '" jokalaria txertatu ondoren, hauxe da bildumaren egoera:');
                      TaulaBezalaErakutsi(sFitxIzen);
                      writeln('Bilduma osoaren kromo kopurua: ', fniZenbatKromo(sFitxIzen));
                      writeln;
                      writeln('Ikusi zenbakiak txarto daudela. Azken urratsarekin jarraitzeko RETURN sakatu');
                      readln;

                      writeln;
                      writeln('J aukeratik irten aurretik jokalari guztien zenbakiak eguneratuko dira');
                      JokalarienZenbakiakEguneratu(sFitxIzen);
                      TaulaBezalaErakutsi(sFitxIzen);
                      writeln('Bilduma osoaren kromo kopurua: ', fniZenbatKromo(sFitxIzen));
                      writeln;
                   end;   { else, datu-fitxategirik bada }
                end;
           'K': begin
                   clrscr;
                   textcolor(LightRed);
                   writeln('Lantaldeak proposatutako duen eta irakasleak onartutako duen lana');
                   writeln('Blogeko "Proiektua aberasteko ideiak (menuaren K aukera)" artikulua ikusi');
                   textcolor(LightGray);
                   writeln;
                end;
                   ...
 

FILE datu-mota


DEFINIZIOA

FILE datu-mota edo fitxategi datu-mota informazio homogeneo gordetzen duen bilduma bat da. Datu-mota bera duten osagaien multzo bat da fitxategia eta disko zein zintetan egon ohi da. Fitxategia diskoan identifikatzeko STRING bat erabiliko dugu.

Fitxategiek array linealekin zerikusia dutelako jarraian datu-mota biren arteko alderaketa egingo dugu:

Array datu-motaren eta Fitxategi datu-motaren arteko alderaketa

Array Fitxategi
Osagaiak Osagaiak datu-mota berekoak dira
Osagaiak datu-mota berekoak dira
Atzipena Osagai bat identifikatzeko dagokion indizea erabiltzerik dago Osagai bat identifikatzeko fitxategiak erakusle bat dauka barneraturik
Tamaina Luzera maximoa aurredefiniturik dago Ez dago zertan aldez aurretik luzera definitu beharrik
Euskarria Memorian kokatzen da Memoriatik kanpo kokatzen da

ESKEMA

Hona hemen zenbaki errealak gordetzen dituen array baten eta fitxategi baten eskemak:

Fitxategiaren eskeman agertzen den egituran, lehenengo kontroleko notak diruditen zenbaki errealak biltzen dira eta lehenago esan dugun bezala memoriatik kanpo aurkitzen da. Memoriatik kanpo dagoen egitura horri fitxategi fisiko deritzo eta hura lantzeko beharrezkoa da FILE datu-motako frFitxategia aldagaia, FILE datu-motako frFitxategia aldagaiari fitxategi logiko esaten zaio eta aldagai guztiak bezala memorian kokaturik aurkitzen da.
DATU-MOTA SORTZEN

Zenbaki errealak gordetzeko fitxategiekin lan egiteko, lehenik FILE datu-mota bat deklaratuko dugu eta gero frFitxategia aldagaia sortuko dugu. Baina, diskoan dagoen fitxategiak izen bat du eta horregatik STRING bat erabili beharko dugu ere:
...
   type
      tfrFitxategia = file of real ;
      tsKateLuzea   = string[199] ; 
   var
      frFitxategiBat: tfrFitxategia ;  { fitxategi logikoa          }
      sFitxIzenBat  : tsKateLuzea ;    { fitxategi fisikoaren izena }
...      

Zein datu-motako elementuak izan ditzake fitxategiak? Edozein datu-motako elementuak gorde ditzake fitxategi batek? Bai eta ez.

Jarraian ematen diren definizioak zuzenak dira:
...
   type
      tfiOsoak = file of integer ;          { osoen fitxategia         }
      tfrErrealak = file of real ;          { errealen fitxategia      }
      tfboBoolearrak = file of boolean;     { boolearren fitxategia    }
      tfcKaraktereak = file of char ;       { karaktereen fitxategia   }
      tfsKateak = file of tsKate125 ;       { kateen fitxategia        }
      tfaiArrayak = file of taiElem ;       { osoen arrayen fitxategia }
      tfrdErregistroak = file of trdElem ;  { erregistroen fitxategia  }
...      

Baina hemen ematen diren bi datu-motetatik bigarrena okerra da, fitxategi batek ezin duelako beste fitxategi bat barneratu:
...
   type
      tfrErrealak = file of real ;            { errealen fitxategia }
      tffFitxategiak = file of tfrErrealak ;  { HAU EZIN DA         }
...      

FITXATEGI LOGIKOA ETA FITXATEGI FISIKOA

Zenbaki errealak gordetzeko fitxategiekin lan egiteko, lehenik FILE datu-mota bat deklaratuko dugu eta gero frFitxategia aldagaia sortuko dugu. Baina, diskoan dagoen fitxategiak izen bat du eta horregatik STRING bat erabili beharko dugu ere:
...
   type
      tfrFitxategia = file of real ;
      tsKateLuzea   = string[199] ; 
   var
      frFitxategiBat: tfrFitxategia ;  { fitxategi logikoa          }
      sFitxIzenBat  : tsKateLuzea ;    { fitxategi fisikoaren izena }
...      

Diskoan dagoen informazioa atzitu ahal izateko sFitxIzenBat aldagaia erabiliko dugu eta fitxategiarekin lan egiteko frFitxategiBat aldagaia (FILE datu-motatakoa) beharko dugu. Bi aldagaiak, noski, konputagailuaren memorian kokatzen dira. Baina, diskoan dauden fitxategiaren datuak ez dira kokatzen konputagailuaren memorian.

Diskoan kokaturik dagoen egiturari fitxategi fisiko esango diogu. Adibidez, zenbaki errealak biltzen dituen Datuak.dat izeneko egiturari fitxategi fisiko esaten diogu eta hona hemen bere balizko eskema bat:

Fitxategi logikoa adierazten duen frFitxategiBat aldagaia eta diskoan dagoen fitxategi fisikoa elkar uztartzeko assign prozedura daukagu, eta elkarketa egiteko fitxategi fisikoaren izenaren bitartez lortzen da, STRING baten bitartez alegia. Demagun sFitxIzenBat aldagaiaren edukia 'Datuak.dat' balioa dela. Ikusi eskema hauetan assign(frFitxategiBat,sFitxIzenBat) prozedura aplikatu aurreko egoera eta prozedura aplikatu ondoko egoera:
OINARRIZKO ERAGIKETA: FITXATEGITIK IRAKURRI

Fitxategi fisikoan, diskoan, dagoen datu bat memoriara ekartzeko irakurketa bat egin behar da. Demagun frFitxategiBat aldagaia (FILE datu-motatakoa) daukagula eta assign(frFitxategiBat, sFitxIzenBat) bitartez uztartu egin dugula 'Datuak.dat' izena duen diskoko fitxategiarekin.

FILE datu-motako frFitxategiBat aldagaia behar da Datuak.dat fitxategitik datu bat irakurtzeko:
read(frFitxategiBat, rElem);      readln(frFitxategiBat, rElem);
Non rElem memorian dagoen aldagaia den eta fitxategiko datua jasoko duen. Ikusi eskema:

Irakurketa bakoitzeko elementu bakar bat irakur daiteke, fitxategiaren erakusleak adierazten duen elementua hain zuzen ere. Irakurketa gertatu ondoren erakusleak aurrera egiten du.
OINARRIZKO ERAGIKETA: FITXATEGIAN IDATZI


Memorian dagoen datu bat diskoan gordetzeko, idazketa bat egin beharko da diskoan. Demagun lehen bezala, daukagun frFitxategiBat aldagaia uztartu dugula 'Datuak.dat' izena duen diskoko fitxategiarekin. Memorian aurkitzen den rElem aldagaian 7.05 datua dago.

Honela idazten da datu hori fitxategi batean, lehen bezala frFitxategiBat aldagaiaren bitartez:
write(frFitxategiBat, rElem);      writeln(frFitxategiBat, rElem);
Memorian dagoen rElem aldagaiaren edukia fitxategian idatzi. Ikusi eskema:

Hasieran, fitxategia hutsik egon da (fitxategiaren amaierako marka 0 posizioan dagoelako) horregatik fitxategiaren erakuslea 0 posizioan kokaturik egon da. Idazketa burutu ondoren, datu berri bat dago fitxategian eta erakusleak aurrera egiten du 1 posizioan kokatuz.

rElem aldagaiaren edukia berriztuz eta bigarren idazketa bat eginez gero, egoera honako hau izango litzateke, ikusten denez fitxategia luzatu egiten da elementu berri bat daukalako:

Baina hirugarren idazketa bat egin aurretik fitxategiaren erakuslea tokiz aldatzen badugu (horretarako seek prozedura erabili behar da), adibidez dagoen tokitik bat atzera egin dezala erakusleak, orduan idazketaren emaitza bestelakoa da. Izan ere, fitxategiaren elementua ordezkatzen du fitxategia luzatu gabe. Beraz, hau da erakuslea posizio bat atzeratzeko agindua seek(frFitxategiBat, filepos(frFitxategiBat)-1) eta hurrengo idazketa burutu aurretiko egoera irudi honetan erakusten da:

Hurrengo idazketa gauzatu osteko irudia:

Ikusten da rElem aldagaiaren edukia berria 5.91 dela eta erakusleak posizio bat atzera egin duela (2-tik 1 posiziora). Idazketa orain burutzean, elementu berria 1 posizioan gordeko da.

Idazketa burutu ondoren: elementu berriak zaharra ordezkatu du, erakusleak aurrera egin du (2 posizioan kokatuz), eta, ondorioz fitxategiaren luzera ez da aldatu.

Ikusi ere Fitxategiak: non gaude? artikulua.
I
 
LAN EGITEKO BALIABIDEAK

Fitxategiekin trebatzeko adibide-ariketa batzuk prestatu dira. Adibide-ariketak bederatzi dira eta exekutatu aurretik agindu hauek jarraitu:
  1. Iturburu-programak horiek bederatzi dira eta osoen fitxategiekin lan egiten dute
  2. Iturburu-programak zenbatuta daude eta zenbakiek adierazten duten sekuentzia gordez iturburu-programak konpilatu, exekutatu eta emaitzak interpretatu
  3. Jarraian ematen diren bederatzi adibide-programak hartu eta direktorio batean gorde, edozein karpetatan gorde dezakezu, adibidez Programak delako direktorioan
  4. Iturburu-programak konpilatzean Programak direktorio horren barruan sortuko dira programa exekutagarriak
  5. C: diskoaren erroan NereDatuak izeneko karpeta bat sortu, non datu-fitxategiak egongo diren, adibidez C:\NereDatuak\Zenbakiak.dat datu-fitxategia
Adibide-ariketak:
  • 1FitxategianGorde.pas fitxategi bat sortu rewrite prozeduraren bitartez, hamar datu idatzi fitxategian, eta bukatzeko fitxategiaren edukia pantailaratu
  • 2FitxategiaIrakurri.pas existitzen den fitxategia zabaldu reset prozeduraren bitartez, eta dituen hamar elementuak pantailaratu
  • 3FitxategiarenExistentzia.pas fitxategi existitzen den ala ez aztertu fileexists funtzioa erabiliz, funtzio honek sysutils unitatea behar du, horregatik programaren hasieran uses sysutils agindua derrigorrezkoa da
  • 4FitxategiaEOF.pas fitxategiaren erakuslea fitxategiaren bukaeran dagoenean eof funtzio boolearrak TRUE itzultzen du, End Of File egia baita
  • 5FitxategiaSeekFilePos.pas hurrengo idazketa ala irakurketa fitxategiaren zein posiziotan gertatuko den Seek prozedura eta filepos funtzioarekin bermatuko dugu, fitxategiak zenbat elementu dituen ezagutzeko filesize funtzioa erabil daiteke (gogoratu Fitxategiak: non gaude? artikulua)
  • 6FitxategiaMoztu.pas zabalik aurkitzen den fitxategia moztu truncate prozeduraren bitartez, erakusleak adierazten duen posiziotik aurrerako datuak galduz
    procedure FitxategiaMoztu(sFitxIzen: tsKatea);
    var
       fFitxategia: tfFitxategia;
       iPosizioa  : integer;
    begin
       assign(fFitxategia, sFitxIzen);
       reset(fFitxategia);
    
       repeat
          writeln(sFitxIzen,
                  ' fitxategiaren datuen indizeak: 0..',
                  FileSize(fFitxategia)-1);
    
          write('Zein elementutik moztu nahi duzu? ');
          readln(iPosizioa);
       until (iPosizioa >= 0) and
             (iPosizioa <= FileSize(fFitxategia)-1);
    
       seek(fFitxategia, iPosizioa);    { mozteko kokatu   }
       truncate(fFitxategia);           { fitxategia moztu }
    
       close(fFitxategia);              { fitxategia itxi  }
    end;

  • 7FitxategiaEzabatu.pas itxita aurkitzen den fitxategia ezabatu erase prozeduraren bitartez, fitxategia diskotik ezabatuko da
    procedure FitxategiaEzabatu(sFitxIzen: tsKatea);
    var
       fFitxategia: tfFitxategia;
    begin
       assign(fFitxategia, sFitxIzen);  { fitxategia uztartu }
                                        { baina ez ireki     }
       erase(fFitxategia);              { fitxategia itxita  }
    end;                                { dagoenez ezabatu   }

  • 8FitxategiaBerrizendatu.pas itxita aurkitzen den fitxategiari bere izena aldatu rename prozeduraren bitartez, fitxategia diskotik ez da desagertuko baina izen berri bati esker atzitu ahalko dugu
    procedure FitxategiaBerrizendatu(sFitxIzenZahar: tsKatea;
                                     sFitxIzenBerri: tsKatea);
    var
       fFitxategia: tfFitxategia;
    begin
       assign(fFitxategia, sFitxIzenZahar);  { fitxategia uztartu    } 
                                             { baina ez ireki        } 
       rename(fFitxategia, sFitxIzenBerri);  { fitxategia itxita     } 
    end;                                     { dagoenez berrizendatu } 

  • 9FitxategiakEtaParametroak.pas prozedura eta funtzioetara fitxategiaren izena pasatuko da; azpiprograman definituko da file datu-motatako aldagaia, azpiprogramaren hasieran assign egingo da, gero reset/rewrite (bietariko bat, egoerari dagokiona), gero datuekin lan egingo da (read/write) eta azpiprogramaren azkenean fitxategia itxi beharko da close bat erabiliz
FITXATEGIAK PARAMETRO BEZALA

Fitxategiak lantzen dituen errutinak idaztean aukera bi izango ditu programatzaileak, fitxategi logikoa bidaltzea azpiprogramara (file datu-motako aldagaia) edo bestela fitxategi fisikoaren izena igortzea azpiprogramara (string datu-motako aldagaia).

Guk bigarren bidea erabiliko dugu, hots, azpiprogrametara fitxategi fisikoaren izena bidaliko dugu string aldagai baten bitartez. Kontutan izan dezagun, nahiz eta azpiprogramaren barruan fitxategia aldatua izan, bere izena aldatzen ez den bitartean parametroa sarrerakoa izango dela (baliozko parametroa alegia).


Azpiprogrametan fitxategiekin lan egiteko hiru urrats emango dira:
  1. Fitxategi logikoa eta fitxategi fisikoa assign bitartez elkartu, gero fitxategia ireki reset (edo rewrite) prozedura erabiliz
  2. Idazketa edo/eta irakurketa operazioak burutu (write edo/eta read prozedurak)
  3. Fitxategia itxi close bitartez itxi



Fitxategiaren izena kate bat da eta gogoratu string datu-mota sinplea dela. Horregatik, azpiprograma batean honela agertuko da jokamoldearen arabera:
  • Fitxategiaren izena irteerakoa denean var marka izango du aurrean
  • Fitxategiaren izena sarrerakoa denean ez du inolako markarik izango
    FITXATEGIEN GAINEKO ERAGIKETAK

    Hurrengo puntuetan fitxategien gaineko zenbait eragiketa azalduko dugu, eragiketok beti azpiprogrametan gauzatuko ditugu eta horrela programa konplexu batetarako oinarrizko software zatiak izan daitezke.

    Erregistroen fitxategiak landuko ditugu. Beraz hemendik aurrera honelako definizioa sarritan ikusiko dugu, non fitxategiaren elementuaren oinarria hiru eremuko erregistroa den:

    type 
       tsKate49 = string[49];
       trdFitxa = record
                     sIzenDeiturak: tsKate49;
                        byDeialdia: byte;
                             rNota: real;
                  end;
       tfrdFitxategi = file of trdFitxa;          










    Hiru eremu dira eta aurrerago ikusiko dugunez, haien arteko ordena erlatiboa garrantzizkoa da. Hau da, lortzen den datu-fitxategiaren elementu bakoitza tsKate49-byte-real ordena hori jarraituz gordetzen da fitxategian.




    FITXATEGIA SORTU

    FitxategiaSortu.pas adibidean fitxategi berri bat sortu eta trdFitxa datu-motako erregistroak fitxategian gordetzen dira.



    FITXATEGIAREN EXISTENTZIA

    FitxategiaSortuFitxategiaIkusi.pas adibidean existitzen ez den fitxategia sortzen da, ala prozesatu egiten da lehendik existitzen bazen. Gogoratu ere lehenago ikusi dugun 3FitxategiarenExistentzia.pas adibidea eta 9FitxategiakEtaParametroak.pas adibidea non fitxategi baten existentzia aztertzen den fileexists funtzioa erabiliz.



    FITXATEGI OSOA PROZESATU

    Fitxategiaren elementu guztiei eragiketa bera aplikatzen zaion kasua da hau, adibidez:
    • FitxategiOsoaProzesatu1.pas adibidean existitzen den fitxategi baten edukia erakusten da
    • FitxategiOsoaProzesatu2.pas adibidean fitxategiaren elementu guztien byDeialdia datuak unitate batean inkrementatzen dira
    • FitxategiOsoaProzesatu3.pas adibidean fitxategi baten informazioa beste bi fitxategi berrien artean banatzen da: 1. deialdiko ikasleak Berriak.DAT fitxategira eta gainerakoak Besteak.DAT fitxategira
    • FitxategiOsoaProzesatu4.pas adibidean fitxategiaren nota maximoa duen elementuaren posizioa zehazten da, ondoren nota maximoa lortu duen ikaslearen datuak pantailaratzen dira



    BILAKETA FITXATEGIAN

    BilaketaFitxategian.pas izeneko adibidean sIzenDeiturak eremuari dagokion datu bat irakurtzen da programa nagusian, ondoren funtzio batean datu horren bilaketa gauzatzen da. Funtzio baten bitartez itzuli elementuaren posizioa fitxategian, elementua ez badago itzuli -1 marka.



    GEHIKETA FITXATEGIAN

    GehiketaFitxategian.pas izeneko adibidean fitxategi bati elementu berri bat gehitzen zaio (fitxategiaren bukaeran, noski).



    FITXATEGIAREN DATU BATEN ALDAKETA

    DatuBatenAldaketa.pas izeneko adibidean ikasle bati dagokion rNota eremuko balioa aldatu behar zaio. Lehenik, aldatu behar den elementuaren bilaketa egiten da eta gero aldaketa gauzatzen da. Baina kontuz, nahiz eta elementuaren eremu bakarra aldatu nahi izan, fitxategitik irakurtzean edo fitxategian idaztean elementu osoa prozesatzen da.



    FITXATEGIAN ELEMENTU BAT TARTEKATU

    Eragiketa hau egiteko array laguntzaile bat erabiliko dugu (ikusi hurrengo bi atalak: F→A eta A→F). Gogoratu arrayen algoritmoak, konkretuki Txertaketa (arrayaren k posizio ezagun batean elementu berri bat txertatu edo tartekatu). Hauxe da DatuBatenTxertaketa.pas izeneko adibidea.



    FITXATEGITIK ELEMENTU BAT KENDU

    Kendu beharreko elementua azkena bada truncate prozedura aplika dezakegu, gainerako kasuetan array laguntzaile bat erabiliko dugu (ikusi hurrengo bi atalak: F→A eta A→F). Bi bide:
    1. Gogoratu arrayen algoritmoak, konkretuki Ezabaketa (arrayaren k posizio ezagun batean dagoen elementua ezabatu). Hauxe da DatuBatenEzabaketa.pas izeneko adibidea
    2. F→A prozesua egitean kendu behar dugun elementua ez pasatu fitxategitik arrayra. Hauxe da DatuBatenEzabaketaErrazagoa.pas izeneko adibidea



    FITXATEGITIK ELEMENTU BATZUK KENDU

    Kendu beharreko elementuek baldintza bera betetzen dute. F→A prozesua egitean kendu behar ditugun elementuak saihestu (ez pasatu) fitxategitik arrayra. Hauxe da DatuBatzuenEzabaketa.pas izeneko adibidea.



    FITXATEGI  ARRAY

    F A algoritmoan informazioa diskoko fitxategi batean dago eta memoriako array batera eraman nahi da. Ikusi FitxategitikArrayra.pas programa non C:\Tokia\ karpetako fitxategi batetik abiatuta memoriako array bat elikatzen duen. Programaren zatirik interesgarriena prozedura hau da:

       procedure FitxategiArray(var ardGela: tardZerrenda;   
                                var iLuzera: integer; 
                                  sFitxIzen: string);
       var
          f     : tfrdFitxategi;
          rdElem: trdFitxa;
       begin
          assign(f, sFitxIzen);
          reset(f);
    
          iLuzera := 0;
          while not eof(f) do
          begin         
             read(f, rdElem);
             iLuzera := iLuzera +1;
             ardGela[iLuzera] := rdElem;
          end;
    
          close(f);
       end;          
    

    Fitxategia ireki eta fitxategia bukatzen ez den bitartean, itzuli bakoitzeko, elementu bat fitxategitik irakurri eta memorian dagoela arrayean gorde.

     

     

     

     

     




     

     

     

     

     

     




    ARRAY FITXATEGI

    A F algoritmoan informazioa memoriako array batean daukagu eta diskoko fitxategi batera igaro nahi da. Aurreko F→A programa ikusirik, erraz ulertzen da array batean daukagun informazioa fitxategi batera eramateko prozedura hau:

       procedure ArrayFitxategi(const ardGela: trdZerrenda;  
                                      iLuzera: integer; 
                                    sFitxIzen: string);
         var
            f       : tfrdFitxategi;
            rdElem  : trdFitxa;
            iIndizea: integer; 
         begin
            assign(f, sFitxIzen);
            rewrite(f);
    
            for iIndizea:=BEHEMUGA to iLuzera do
            begin
               rdElem := ardGela[iIndizea];
               write(f, rdElem);
            end;
    
            close(f);
         end;
    


    FitxategitikArrayra.pas programari A → F algoritmoa gehitu zaio, eta FitxategiArrayFitxategi.pas programa berri honek array baten informazioa C:\Tokia\ karpetako fitxategi batean gordetzen da.

    FitxategitikArrayra.pas programari A → F algoritmoa gehitu zaio, eta FitxategiArrayFitxategi.pas programak eskema honi jarraitzen dio F → A → F non algoritmoak hasieran fitxategitik arrayra darama informazioa (edo informazioaren zati bat) eta ondoren arraytik fitxategira dakar berriro.
    DATU-FITXATEGI BAT LANTZEKO PROGRAMAK (I)

    Landu edo prozesatu nahi dugun fitxategiaren barne egitura eta fitxategi horri dagokion programaren datu-motak elkar estuki lotuta daude. Ezin da edozein fitxategi edozein programaren bitartez prozesatu. Hiru iruditan azal dezagun.

    0.
    C:\31_Taldea.dat datu-fitxategiarekin lan egingo dugu, eta ondoko programek prozesuatuko dute C:\31_Taldea.dat datu-fitxategia:

    1.
    Esate baterako, har eta exekuta dezagun gorago erakutsi den FitxategiaSortu.pas programa zeinek honelako egituradun fitxategia sortzen duen:
      type 
         tsKate49 = string[49];
         trdFitxa = record
                       sIzenDeiturak: tsKate49;
                          byDeialdia: byte;
                               rNota: real;
                    end;
         tfrdFitxategi = file of trdFitxa;          
    Ondoko irudian ikusten da FitxategiaSortu.pas programaren balizko exekuzio bat, non C:\31_Taldea.dat izeneko fitxategian hiru ikasleen datuak gordetzen diren:

    2.
    Orain gorago ikusitako FitxategiOsoaProzesatu1.pas programaren bitartez C:\31_Taldea.dat izeneko fitxategi hori prozesatuko dugu. Ez ahaztu FitxategiOsoaProzesatu1.pas programak dituen datu-motak hauexek direla:
      type 
         tsKate49 = string[49];
         trdFitxa = record
                       sIzenDeiturak: tsKate49;
                          byDeialdia: byte;
                               rNota: real;
                    end;
         tfrdFitxategi = file of trdFitxa;          
    Programaren datu-motak eta fitxategiaren barne egitura bat datoz, horregatik FitxategiOsoaProzesatu1.pas programaren exekuzioak egoki erakusten du C:\31_Taldea.dat izeneko fitxategian edukia:

    3.
    Gorago ikusitako FitxategiOsoaProzesatu1.pas programari aldaketa txiki bat egingo diogu FitxategiOkerraOsokiProzesatu.pas deituz. Programa bien arteko aldea bi eremuen ordenan datza (lehenik rNota eta ondoren byDeialdia). Programa berriak dituen datu-motak hauexek dira:
      type 
         tsKate49 = string[49];
         trdFitxa = record
                       sIzenDeiturak: tsKate49;
                               rNota: real;
                          byDeialdia: byte;
                    end;
         tfrdFitxategi = file of trdFitxa;          
    Ondorioz FitxategiOkerraOsokiProzesatu.pas programa exekutatzean eta C:\31_Taldea.dat fitxategia erakustean ondoko hau agertuko da:

    Goiko irudian argi dago emaitza okerra dela. Zergatik?  C:\31_Taldea.dat izeneko fitxategiaren barne egitura eta FitxategiOkerraOsokiProzesatu.pas programaren datu-motak bat ez datozelako.
    DATU-FITXATEGI BAT LANTZEKO PROGRAMAK (II)

    Ikusi dugu prozesatu nahi dugun fitxategiaren barne egitura eta dagokion programaren datu-motak elkar estuki lotuta daudela. Baina zer neurriraino? Jarraian datu-moten identifikadoreak mintzagai ekarriko ditugu, erakutsiko dugu datu-moten identifikadoreen izenak garrantzitsuak ez direla. Hots, erregistro baten eremuen ordena zaintzea ezinbestekoa dela; horrez gain, ezinbestekoa direla ere datu-moten tamainak eta izaerak. Erregistroekin ari garela, bere eremuen ordena eta datu-motak berdin-berdinak izan behar dira fitxategiaren barne egituran eta hura prozesatzeko programaren datu-motetan.

    Lehen bezala hiru iruditan azalduko dugu. Lehen bi irudien datu-motak berdinak dira eta hirugarren irudirako datu-moten identifikadoreak moldatu ditugu.

    1. eta 2.
    Jarraian erakusten dira FitxategiaSortu.pas programak zer datu-motak erabiltzen dituen, eta FitxategiOsoaProzesatu1.pas programak datu-mota berberak erabiltzen dituenez C:\31_Taldea.dat izeneko fitxategiaren edukia bistaratzeko ez da arazorik izango. Guk aukeratutako identifikadoreak beltzez adierazi ditugu:
      type 
         tsKate49 = string[49];
         trdFitxa = record
                       sIzenDeiturak: tsKate49;
                          byDeialdia: byte;
                               rNota: real;
                    end;
         tfrdFitxategi = file of trdFitxa;          
    Ondoko bi irudietan ikusten da FitxategiaSortu.pas programaren balizko exekuzio bat eta FitxategiOsoaProzesatu1.pas programaren exekuzioa, non C:\31_Taldea.dat izeneko fitxategiaren edukia zuzentasunez pantailaratzen den:



    3.
    FitxategiOsoaProzesatu1.pas programa aldatuko dugu FitxategiOsoaProzesatu1_ALDATUA.pas sortuz. Aldaketaren zioa identifikadore berriak asmatzea da, honako hauek aukeratu ditugu:
      program FitxategiOsoaProzesatu1_ALDATUA;
      type 
         tsKate99 = string[99];
         tsKate49 = string[49];
         trdFitxa = record
                                    sNor: tsKate49;
                       byDeialdiZenbakia: byte;
                           rKalifikazioa: real;
                    end;
         tfrdFitxategi = file of trdFitxa;          

    Identfikadore berrien datu-motak irudi honetan jaso dira:

    FitxategiaSortu.pas programaren bitartez C:\31_Taldea.dat izeneko fitxategia sortu ondoren FitxategiOsoaProzesatu1_ALDATUA.pas exekutatu eta datuak ondo ikusiko dira: